Jesse Peterson là một người từng dạy tiếng Anh ở Việt Nam đã chia sẻ lý do vì sao người Việt học tiếng Anh một cách khó khăn, và hiệu quả không cao.
Khi học ở Canada, Jesse từng làm việc tại một nhà hàng. Người Việt mà lần đầu tiên tôi gặp là một đầu bếp, cô ấy rất đáng yêu, hài hước và luôn mỉm cười nói chuyện tiếng Anh với tôi. Nhưng do phát âm không chuẩn nên tôi không hiểu cô ấy đang nói gì cả, dù chỉ là một từ.
Phát âm chính xác là một yếu tố rất quan trọng
Cách đây vài năm, khi Mẹ tôi đến Việt Nam thăm tôi. Những người hàng xóm thân thiện mà tôi nghĩ họ có thể nói tiếng Anh khá tốt đã hỏi thăm mẹ tôi bằng những câu hỏi tiếng Anh đơn giản như: "How are you? (Bạn khỏe không?)". Khi đó, mẹ tôi cũng thực sự bối rối vì không hiểu họ đang nói gì. Từ đó tôi nhận ra rằng, sau một thời gian sống, học tập và làm việc tại Việt Nam, tôi đã quen với "cách người Việt nói tiếng Anh".
Jesse rất thích tiếng Việt, vì đây là một ngôn ngữ rất độc đáo, nó có âm điệu và có dấu. Hai yếu tố này đã làm nổi bật ngôn ngữ tiếng Việt so với 6500 ngôn ngữ trên thế giới. Thế nhưng, chính bởi điều này đã làm cho tiếng Việt trở thành một ngôn ngữ khó học nhất đối với những người nói tiếng Anh bản địa, đồng thời nó cũng gây khó khăn cho người Việt khi học tiếng Anh.
Là một người biết tiếng Việt, tôi nhận ra rằng, người Việt Nam gặp nhiều khó khăn khi học tiếng Anh so với người ở nước khác. Đơn giản là vì người Việt phải sử dụng cơ miệng hoàn toàn khác để nói được tiếng Anh.
Ngoài ra, đa số các cuốn sách dạy tiếng Anh ở Việt Nam đều được dịch từ tiếng nước ngoài ra. Theo giáo trình phổ biến cho những các học viên ở các nước không sử dụng ngôn ngữ ngữ có dấu như tiếng Việt.
Còn phương pháp dạy tiếng Anh của người Việt thì lại lấy ngữ pháp và từ vựng làm gốc, trong khi nền tảng để học tốt tiếng Anh đó chính là phát âm.
Tất nhiên, tôi không hề phủ nhận tầm quan trọng của việc học ngữ pháp. Thế nhưng, trong quá trình học tiếng Anh, bạn không nên quá chú trọng đến ngữ pháp, từ vựng, trừ khi bạn muốn trở thành một nhà văn chuyên viết bằng tiếng Anh.
Khi còn là một giáo viên dạy tiếng Anh cho người Việt, tôi luôn muốn tìm ra phương pháp hiệu quả nhất và đã nảy ra ý tưởng học và nghiên cứu tiếng Việt. Và tôi đã may mắn khi có một giáo viên tốt và cô ấy nói rằng, nếu muốn học tốt tiếng Việt thì việc đầu tiên là phải phát âm chuẩn, rõ ràng, sau đó mới học từ vựng và có thể nói chuyện được.
Nếu bạn học từ vựng trước khi biết phát âm thì khi nói chuyện sẽ liên tục mắc lỗi và tạo thành một thói quen khó sửa được. Và với cách học này đã giúp tôi hiểu được tiếng Việt nhanh hơn và trở nên tự tin hơn khi nói chuyện.
Tôi chắc chắn rằng phương pháp học này cũng sẽ rất có ích cho người Việt khi học tiếng Anh. Khi chuyển sang làm quản lý bán hàng cho một công ty tại Việt Nam, tôi đã nhận dạy tiếng Anh cho các bạn nhân viên vào buổi tối.
Nguyên nhân vì sao người Việt khó học tiếng Anh?
Chương trình học bao gồm các tiết học cách phát âm đúng tất cả ngữ âm trong tiếng Anh và các bài kiểm tra. Các tiết học được khởi đầu rất tốt, học viên rất hăng hái, nhưng tôi đã gặp phải 3 vấn đề không lường trước được.
- Họ chưa bao giờ học tiếng Anh theo cách này và luôn suy nghĩ theo một lối mòn rằng, học càng nhiều ngữ pháp càng tốt.
- Các bài học về phát âm trở thành nỗi ám ảnh của họ, bởi phần lớn họ gặp khó khăn trong quá trình phải lặp đi lặp lại nhiều lần một âm bất kỳ trong 2 tháng với cường độ học 3 buổi/tuần. Dẫn đến gây nên sự chán nản và một số người đã quyết định bỏ học sau một vài tuần tham gia.
- Có một vài bạn biết tiếng Anh, nhưng họ lại mắc nhiều lỗi trong quá trình phát âm. Đặc biệt, họ không bao giờ sử dụng âm gió và quên cách phát âm đúng khi nói chuyện.
Bản thân tôi Jesse cũng đã vấp phải lỗi tương tự khi mới bắt đầu học tiếng Việt nên anh rất hiểu điều đó. Tôi có thể học phát âm chính xác, nhưng khi nói lại thì quên phát âm chính xác. Tôi chỉ thực sự khắc phục được lỗi này khi cô giáo dạy tiếng Việt dọa sẽ không bao giờ dạy nữa, nếu tôi lại tiếp tục tái phạm.
Kết quả là sau khi hoàn thành khóa học, lớp tiếng Anh của tôi có rất ít học viên. Tuy có hơi thất vọng, mặc dù đã đặt rất nhiều tâm ý và công sức vào việc phát triển một phương pháp để dạy tiếng Anh cho người Việt. Nhưng trong tiếng Anh, chúng tôi có câu: "Bạn có thể dẫn một con ngựa đến nguồn nước nhưng bạn không thể bắt nó uống". Tuy nhiên, tôi cũng đã rất hạnh phúc vì một số học viên nói rất tốt. Họ có thể đọc một cuốn sách tiếng Anh với cách phát âm rõ ràng, gần như ngang bằng với tôi.
Phương pháp nghiên cứu về phát âm hoàn toàn có thể áp dụng đối với bất cứ đối tượng nào. Như bạn biết đấy, chỉ cần phát âm rõ ràng và chuẩn xác, bạn sẽ tự động hệ thống được những gì mà mình đã được học. Tôi biết sẽ là rất khó khăn, nhưng chính đó sẽ là một động lực lớn lao để giúp bạn học tiếng Anh hiệu quả hơn.
